Bydded i chi fod y newid

Yn ddiweddar, yn ystod ein gwaith, roeddem yn siarad â rhai arweinwyr gwasanaeth eraill. Roeddent yn pryderu nad oedd eu tîm yn dilyn yr holl safonau gwasanaeth roedd yr arweinwyr yn gwybod eu bod yn ganolog i sicrhau canlyniadau da i’r defnyddwyr gwasanaeth. ‘Mae’r staff yn gwybod beth sydd angen iddynt ei wneud. Maent yn gwybod y polisïau. Maent yn gwybod pam mae’r hyn y mae’r polisïau yn ei ddweud mor bwysig! ’meddai’r arweinwyr,‘ Pe bai’r staff ddim ond yn gwneud yr hyn rydym wedi gofyn iddynt ei wneud… ’. Roeddem yn teimlo’u hangerdd dros wneud y peth iawn a’u pryder nad oeddent, fel arweinwyr, wedi gallu helpu eu tîm staff i gadw cysylltiad agos â’r holl bolisïau arfer gorau trwy’r amser. Gwnaeth y rhyngweithio inni fyfyrio ar ein profiad ein hunain o geisio gwneud ein gorau fel arweinwyr.

Yn Fy Nhîm Cymorth, rydym yn gweithio gyda phlant sy’n derbyn gofal, plant sydd wedi bod trwy gymaint yn eu bywydau byr. Erbyn cyrraedd deg oed, mae bywyd eisoes wedi gwneud llawer o blant rydym yn cwrdd â nhw yn rhyfelwyr. Yn y cyd-destun hwn, gall arweinwyr gwasanaeth deimlo ymdeimlad enfawr o gyfrifoldeb i fod yn effeithiol, i gyflawni canlyniadau fel dod o hyd i leoliadau hir sefydlog heb ddim mwy o symud dros nos, byth i ddychwelyd, gyda byd plentyn mewn blwch cardbord. Canlyniadau fel perthnasoedd iach heb ddim mwy o ecsbloetio a niwed yn nwylo eraill. Canlyniadau fel cyrff iach heb ddim mwy o niweidio, llwgu, cyffuriau ac alcohol. Canlyniadau fel mynd i’r ysgol heb fwy o waharddiad, diffyg hyder, sgiliau a gwybodaeth, diffyg balchder a dyhead.

Mae dymuno’r canlyniadau hyn i’r fath raddau i blant yn ein gwahodd ni arweinwyr gwasanaeth i ddal gafael ynddyn nhw’n  dynn iawn. Ac eto, ein profiad ni yw, os ydym yn ceisio mynnu allbynnau a chanlyniadau, eu bod yn tueddu i’n gwrthsefyll â natur ystyfnig, ddigyfnewid. Yn lle hynny, rydym ni wedi sylwi, os ydyn ni’n gofalu am broses ein gwaith, bod y canlyniadau rydym ni’n eu dymuno’n codi’n naturiol. Rydym yn canfod na allwn neidio’n syth at gael y canlyniad, trwy fyned heibio’r rhinweddau a’r amodau sy’n sicrhau’r canlyniad, er cymaint ag y gallai‘n pryderon ddyheu am y llwybr llygad hwn. Yn Fy nhîm Cymorth, rydym yn monitro canlyniadau’n drylwyr: Beth sy’n digwydd mewn gwirionedd i bob plentyn? A yw eu bywydau wir yn gwella mewn ffyrdd sy’n ystyrlon iddynt? Ond dim ond er mwyn ein llywio o ran a yw’n prosesau mewn sefyllfa  dda ai peidio rydym yn monitro canlyniadau.

Fel arweinwyr,weithiau mae’n amlwg gweld beth sydd angen i aelodau’n tîm ei wneud, ac eto mae cymaint yn fwy effeithiol llacio gafael ar ddweud wrthyn nhw ‘mae angen i chi wneud hyn’. Yn hytrach, mae’n rhaid inni greu’r amodau ar gyfer gwireddu ‘dyma’r hyn y mae angen i ni ei wneud’ i godi yn ymwybyddiaeth pawb. Felly, fel arweinwyr, sydd â’r cyfrifoldeb eithaf dros p’un a yw ein gwasanaeth yn helpu’r plant rydym yn eu gwasanaethu mewn gwirionedd, rydym wedi dysgu ei bod yn bwysig iawn defnyddio’n hunain i ddylanwadu ar ein cyd-destun. A allwn ni ein hunain ddod yn un o’r amodau lle mae eraill yn dod i sylweddoli ‘dyma beth sydd angen i ni ei wneud’? Wedi’r cyfan, mewn system ddynol, rydym i gyd yn un o amodau’r system.

Beth pe bai arweinwyr, gyda’u holl swyddogaethau a’r cyfrifoldebau, eu pŵer a’u safle, yn gweld eu hunain yn bennaf fel amod sy’n cyfrannu at system ddynol? Beth fyddai hyn yn breintio ym meddwl yr arweinydd? Cwestiynau fel; ym mha gyflwr ydw i? Pa swydd rydw i’n ei chymryd a sut mae fy safle’n effeithio ar swyddi eraill? Beth ydw i’n ei wneud gyda fy mhryder ynghylch y gwasanaeth hwn yn ei gael yn iawn? A sut ydw i’n delio â hyn fel nad yw’n cael ei basio i lawr y llinell i greu tîm nerfus pryderus?

Beth allai’r amodau delfrydol ar gyfer system neu dîm dynol effeithiol fod yn ein gwaith? Mae rhai sy’n dod i’r meddwl yn cynnwys didwylledd, chwilfrydedd, parodrwydd, ysbrydoliaeth, dyfalbarhad, gostyngeiddrwydd, amynedd … Efallai mai arweinwyr systemau tîm fel hyn sydd fwyaf dylanwadol trwy ddefnyddio’u hunain i freintio’r rhinweddau a’r amodau hyn. Yn y modd hwn, mae’n rhaid i arweinwyr ddefnyddio’u dylanwad i arwain y ffordd i fod yn amodau ar gyfer gwaith effeithiol. Weithiau, llacio i mewn i hyn yw’r peth mwyaf anodd ei wneud pan fydd y canlyniadau i blant o’r pwysigrwydd pennaf i ni. Hyn oherwydd, gallai peidio â gwneud hynny weithiau greu timau sydd â diddordeb mewn ticio’r blychau polisïau, gan fethu ysbryd y gwaith sy’n arwain at wireddu newid yn effeithiol.

Wrth gwrs, nid ni o bell fordd yw’r cyntaf i sylweddoli hyn. Mynegodd Ghandi hyn yn rymus iawn, os gyda symlrwydd twyllodrus: ‘Bydded i chi fod y newid rydych yn dymuno’i weld yn y byd.’

Jen & Jael